Tái cơ cấu Vinacomin hướng tới mục tiêu bảo đảm, nâng cao hiệu quả, sức cạnh tranh, phát triển bền vững của Vinacomin đi đôi với bảo vệ môi trường, góp phần thúc đẩy kinh tế xã hội, đảm bảo an ninh năng lượng quốc gia, chủ động hội nhập kinh tế quốc tế.
Ngành nghề kinh doanh chính của Vinacomin là công nghiệp than; công nghiệp khoáng sản – luyện kim; vật liệu nổ công nghiệp; công nghiệp điện.
Tập đoàn còn được kinh doanh trong một số lĩnh vực có liên quan đến ngành, nghề kinh doanh chính như: công nghiệp cơ khí; công nghiệp hóa chất và vật liệu xây dựng; quản lý, khai thác cảng; vận tải, kho bãi; xây dựng công trình mỏ, dân dụng, công nghiệp, giao thông; thăm dò khảo sát địa chất; tư vấn khoa học công nghệ và đầu tư; giám định hàng hóa; đào tạo; y tế.
Trong giai đoạn 2012-2015 đề án dự kiến chuyển 10 doanh nghiệp thành đơn vị phụ thuộc Cty mẹ. Đồng thời, duy trì 5 doanh nghiệp do Vinacomin nắm giữ 100% vốn điều lệ; 9 doanh nghiệp Vinacomin năm giữ từ 65- 75% vốn điều lệ; 11 doanh nghiệp Vinacomin nắm giữ từ 50-65% vốn điều lệ và 11 doanh nghiệp nắm giữ không quá 50% vốn điều lệ.
Cũng theo Đề án này, sẽ có 2 doanh nghiệp bị giải thể là Cty TNHH MTV than Đồng Vông và Cty TNHHMTV Đá quý Việt – Nhật; 01 Cty phá sản là Cty CP Đóng tàu Sông Ninh – Vinacomin.
Song song sẽ tiến hành sáp nhập Cty TNHHMTV Địa chất Việt Bắc – Vinacomin vào Cty TNHHMTV Địa chất mỏ - Vinacomin. Và tiến hành hợp nhất Trường Cao đẳng nghề Mỏ Hữu Nghị - Vinacomin, Trường Cao đẳng nghề mỏ Hồng Cẩm – Vinacomin, Trường Cao đẳng nghề Công nghiệp Việt Bắc – Vinacomin thành trường Cao đẳng nghề Mỏ - Vinacomin.
Thủ tướng Chính phủ cũng yêu cầu thoái hết vốn của Vinacomin tại 9 doanh nghiệp: TCty CP Bảo hiểm SHB – Vinacomin; Cty CP Bảo hiểm Hàng không; Cty TNHH Tài chính Than – Khoáng sản Việt Nam; Ngân hàng thương mại CP Sài gòn – Hà Nội; Cty CP Chứng khoán SHS; Cty CP đầu tư Phát triển khu Kinh tế Hải Hà; Cty liên doanh Quản lý quỹ đầu tư BIDV – VN Partners; Cty TNHHMTV Đầu tư phát triển Nhà và Hạ tầng – Vinacomin; Cty CP Bóng đá Việt Nam.
Mặt khác yêu cầu tái cấu trúc doanh nghiệp cũng cần tập trung vào các nội dung như: Sửa đổi, bổ sung và hoàn thiện hệ thống quy chế quản lý nội bộ; sắp xếp lại cơ cấu tổ chức, bộ máy quản lý, điều hành; tăng cường công tác kiểm soát nội bộ; tăng cường trách nhiệm, quyền hạn và chỉ đạo của Vinacomin đối với người đại diện vốn của Vinacomintại doanh nghiệp khác,…