Quần thể kiến trúc Angkor một trong những kho báu lớn nhất của lịch sử khảo cổ thế giới, một cố đô ngàn năm có diện tích tương đương với thủ đô London hiện nay.
Angkor Wat nằm trong quần thể kiến trúc Angkor được Đế chế Khmer xây dựng từ thế kỷ thứ 9 đến thế kỷ 15. Cố đô Angkor Thom được cho là thành phố lớn nhất thế giới thời tiền công nghiệp và trải dài trên một diện tích hơn 390 dặm vuông (gần 1.000km2). Thành phố lớn nhất thế giới thời tiền công nghiệp này được Vua Jayavarman II (1113-1150) xây dựng vào cuối thế kỷ 12.
Angkor Thom nằm trên bờ hồ Tonle Sap, cách hồ khoảng 1/4 dặm. Cổng phía Nam của Angkor Thom nằm cách thành phố Siem Reap 7,2 km và cách Angkor Wat 1,7 km về phía Bắc.
Angkor Wat thờ thần Visnu của đạo Hindu và được xem là tuyệt đỉnh nghệ thuật kiến trúc Khmer. Về sau khi Vương triều Khmer theo Phật giáo, Angkor Wat trở thành linh đền thờ Phật. Sau khi kinh đô bị người Seam phá hủy và các nhà vua Khmer chạy về Phnom Penh trong thế kỷ 15, Angkor Wat bị rừng già che phủ và được Herri Mouhot phát hiện vào năm 1860.
Angkor Wat có chu vi gần 6 km và diện tích khoảng 200 ha, với đỉnh tháp chính của ngôi đền có độ cao 65m. Angkor Wat là đền núi duy nhất ở Campuchia có lối vào chính ở hướng tây, hướng Mặt Trời lặn.
Khu đền chính được xây dựng theo hình Kim Tự Tháp, với 5 ngọn tháp tượng trưng cho núi Meru của Ấn Độ và được chia làm 3 cấp độ: tầng thứ nhất tượng trưng cho địa ngục hay là đất, tầng thứ hai tượng trưng cho nhân gian và tầng thứ ba tượng trưng cho thần linh.
Khu đền chính có 398 gian phòng với nghệ thuật chạm khắc đá trên trần phòng, hành lang, các lan can... thể hiện tài nghệ phi thường, điêu luyện của người Khmer cổ đại. Độc đáo nhất là những điêu khắc trên tường của dãy hành lang tầng thứ nhất. Đây có thể xem là bức tranh điêu khắc trên đá to nhất, dài nhất của thế giới - với chiều cao 2,5m và dài hơn 800m.
Tầng hai có vô số những bức tranh Apsara nhảy múa với bộ ngực trần. Tầng ba gồm hai hành lang chữ thập cắt nhau thẳng góc ở giữa. Ở điểm giao tiếp của hai hành lang là trung tâm đền Angkor Wat. Xưa kia trung tâm đền có tượng thờ bằng vàng thần Vishnu, nhưng nay đã bị mất.
Theo Đất Việt - Ảnh: Trương Quang
